CENTENARY KHUANG
Kum 1994-a Gospel Centenary lawmna hun kan hman kha mi tam tak chuan kan hre mumal tawh lo mai thei; kum 30 lai a lo liam ve ta reng mai. Gospel Centenary lawmna neih hun chhunga thil dang zawng aia boruak lian ber leh centenary ti-centenary-tu ber mai khuang chanchin kha i han sawi thar leh dawn teh ang.
Kum 1983 Synod, Mission Veng Kohhrana neihah ‘Zoram chanchin ṭha lo thlen kum 100 tlin lawm nan’ tiin thu an lo titlu tawh a. Kum 1984-a Synod Executive Committee chuan Sub-Committee an ruat nghal a ni. Sub-Committee 18 lai siam zingah hian Khuang pawh telin, Rev. Dr. Zairema chu convener atan ruat a ni a. Amah hi khuang lian nen Gospel Centenary lawm ngei ni rawh se ti tlattu a ni.
Centenary Khuang buatsaih tur hi khawvela khuang lian ber ni tura ngaih a ni a, Mizo leh khuang hi ṭhen hran theih loh tluk a lo nih bawk avangin mi dangte pawh an phûr a. Mizoram hmun hrang hrangah khuang tur thing zawngin kum 1991 aṭangin theihtawpin an lo dap tawh a; Rengdil, Tuidam, Khawlailung, Hmunṭha, Mualpheng, Lungpher, Hnahlan, Mualkhang, Serṭawkzawl, Khawruhlian, Zohmun, Khawlek leh Ailawng ramahte chipchiar taka dap a ni.
Hmun tin an zawn hnuah Ailawng rama Zolui an tih, ramngaw ṭha takah thing lian ṭha tak mai, kum 700 vel lai tura upa tawh Char thing a lo awm hlauh mai a. Uluk taka en turin endiktute intirin a hmunah lamkal mi pahnih an tir nghal a. Mi pahnihte report chu hruaitute’n an ngaihtuah leh hnuah a hmunah endik leh ni se la tiin mi pathum tirh leh an ni. Measuring tape nen uluk taka an teh a, an sawiho leh hnuah chuan chu thing ngei chu Centenary Khuang atana hman ni rawh se an ti ta a. A kawng sâm fai hnatlang nei turin June 29, 1992-ah mi pariat an thawk chhuak a, thingpui in man leh thil danga senso pawh hemi ni-ah hian Rs. 137.50 a ni nghe nghe.
A tukah chuan hlawhfa ruaiin mi pathumte chuan a hma nia an sâm fai hmabak chu an sâm chhunzawm a, hemi ni hian Forest Department aṭangin thing hlut zawng chhût turin kal an awm bawk. July 9, 1992-ah a zâr lo thlak a, kih awlsam dan tura a hmunhma chingfel turin mi pahnih an kal leh a. Chem nena an sam fainaah chuan a lu bûl (zik nei lo) a ni a, a chhung kawrawngah sazâw a lo awm a, a bul hnuaiah satelte pawh a lo awm nual bawk. A tuk aṭang chuan kih theih turin hreipui nen Ailawng pa mi 11 lai kal lehin a chehna tur laite an ruahman a ni.
July 17, 1992 (Zirtawpni)-ah Synod Moderator Rev. Lalpianga hoin thing lian kit thlu turin mi pawimawh tak takte a hmunah an kal leh a. Rev. Lalpianga chuan chêk hmasa berin, chawhma dar 11:15-ah kih thluk a ni ta. A tluknaah a bul lam ft. 15 vel chu a keh ta mai a, an beisei anga thil a awm tak lohah chuan hruaitu ṭhenkhatte lu chu a hai nghal map mai.
July 28, 1992-ah thing kih tluk tawh chu a ṭha lai lak a, Centenary Khuang tur chu an thing kih aṭang ngei chuan lak ni rawh se an ti a. Hetih lai hian hlawhfa rawihna mi pakhatah Rs 50 a ni a, hlawhfa tha leh mi tlawmngaite nen tan bung tura thawh chhuah a ni a, Sept. 9, 1992 (Nilaini)-ah chuan tan chhum a ni. Lak chhuah dan tur uluk taka ngaihtuah a nih hnuah kawng sial ni se la, a hnuha hnuh ni se an ti a, Oct. 24-31, 1992 chhung chu hnuh theih tura buatsaihna hun a ni. Khuang chhungah chuan thing chhun kawkalh nuk a ni a, a pawn lam pawh chûl mâm a ni bawk.
Khuang hi quintal 25 vela rita ngaih a ni a. Silchar aṭangin Tyfar hnûk thiam chah a ni a, vaipa Babul Das chuan a ṭhiante nen chain pully, rocket hoist, pulling machine tyfar leh kopikah hmangtein thing lian (khuang) chu hnuh an tum ta a. Tyfar hmangin ft. 1,500 vela sang khâma hnuh kai tum chu a huphurhawm hle mai a, phel darh a, rem khawm leh mai rawt an awm hial a, mahse, a pum ngeia thlen duh an tam zawk.
An hnuh mek lai chuan khâm panga khai a ngaihna hmun a awm tlat mai a. Khâmah hian zan khat chu an khai hman a, a tlak palh an hlau hle mai. Harsa taka an hnuh zel hnuah June 17, 1993-ah Ailawng Biak In kawtah an hnûk thleng a, July 3, 1993 thleng, ni 14 lai a hûng a. Biak in kawta a awm lai hian patling 50-in kut lâwngin an pawt chhin a, a che eih lo. Ailawng Biak In tuala dah hma, thla khat velah chuan Ailawnga Pu Lalthianghlima te nupain fapa duhawm tak an nei a, a hmingah Gospel Centenary Khuanglianthanga an sa. Kawrtethawvenga Pu Ramthannghinga fanu pawh Gospel Centenary Lalhunchhung Biakin Mawii an sa bawk a; Reieka Vanlalṭana leh Lalmuanpuii te fapa pawh Centenary Lallawmkima an sa bawk.
Ailawng Biak In tual aṭang chuan July 3, 1993, Inrinniah Synod Moderator hoin a thlahna hun hman a ni a, Jeep (ZRM 4606) ṭha tawh vak lo chuan ni khata Rs 3,000 hlawhin a hnûk a, ni khat chauh a hnûk tihah chuan ni rate anga hnuh chu simin, ft. khata Rs 5 angin a hnuk leh ta zawk a. Eng emaw chen a hnuh hnuah chuan Ramthar tractor-in hnuh chhunzawm leh a ni a. Ailawng dai aṭanga Aug. 7, 1993 aṭanga hnuh chu Sept. 1, 1993-ah Tlawng bul an hnûk thleng. Tractor khalhtu Ngaiha huaisenna leh inpekna hi fak a phu a, nunna thâp tak meuh meuhin chhukah a hnûk a. Pathian remruat a ni ang, chhukah hian khuang lian hi a mahin a lîr bik hauh lo. Hmeichhe thudâwn takin han sawi ila: hetia chhuk zawnga khuang lian hnuh hi lir ta se la chuan a hnûktu tractor tan chelh din theih rual a ni hauh lo ang. Mahsela, Pathian a che a ni a tih loh theih loh a, harsatna awm loin Tlawng lui kam an hnuk thleng a ni.
Tlawng leiah chuan hnuh leh a la ngai a, quintal 25 vela rit khuang lian chu Tlawng lei chuan a dâwl ang em? Zuangtuia PWD Store aṭangin hmanraw phuahchawp deuh takin trolley an siam a, trolley ringawt pawh qtl. 4 vela rit a ni. Tlawng lei chu thirzai an kaih belh a, trolley ke lir ngil thei lo khalh ngil tura P&E CE berin channel a thawhchhuahpuite kha theihnghilh phal rual a ni lo.
Harsa lutuk loin Tlawng leiah chuan an hnûk kai thei a, Tlawng kamah chuan Synod puipate nen hunserh hman a ni a, mi 150 vel an tel. Tlawng kam aṭanga Aizawl lama phur turin Pu VL Rema (CE, P&E) chuan TMB lian chi a thawh a. Lawipu Kohhrante chuan, “Zanin chu khuangpui hi kan lo mikhual ang e, kan zai tlaivarpui ang,” an tih tâkah chuan a phurtu motor chawpin Lawipuah chuan zan an riak a, zankhuain a chhungah naupang 40 rual an tawm tlaivar ṭhak a ni.
Lawipu aṭang chuan Sept. 17, 1993-ah khuangpui thlahna hun hman zawhah Aizawl lamah phurh chhoh a ni a, Maubawk Bialin hlim taka lo hmuakin hun rei vak lo hman a ni. Chumi hnuah TMB hmang chuan Aizawl khawpui fanpui a ni a, lirthei 10 laiin an zui dam dam bawk a. Aizawl fanpuinaah hian Pu HL Malsawma chu thupuangtu a ni. Aizawl chhim lam aṭangin hmar lam an pan a, Zemabawka an awm laiin Champhai lam aṭanga a savun kaih tur – bawng vun rawn phurtute nen an inhmu a. Savun hi Champhai Upa Thangliana’n Rev. Lalchhuanliana, Senior Executive Secretary chu a hlân a, khuangpui nen chuan Mission Veng lam panpui leh a ni a, hemi tlaia a hmuna entu an ṭhahnem hle.
Savun chungchang hi ngaihnawm thama sawi tur a awm. Champhai chhakah bawng lian ṭha tak pahnih a awm thu hriain Synod hotute chuan pawisa nen lamkal an tir vat a. Bawng lian pahnih chu Rs 30,000-in an lei a, Champhaiah talhin, a sa pawh chu an zuar nghal a. Khuang lian tuam thei tur savun an hmu thei hi mak tak a ni.
Khuang lian chûl mâm a, a theih ang anga tuaihnûm tur leh savun kaih turin mistiri Upa Lalthianghlima chu tlawmngai tura ngen a ni a. Krismas chawlh leh kum thar vuakvetah pawh châwl loin khuang lian chu an buaipui char char a, Upa Lalnghenga leh Pu Zadailova te nen an ni tin hna a ni.
Khuangpui kaih zawh hlim hlawl chu January 7, 1994-ah Mizoram Governor PR Kydiah te nupain an tlawh a. Jan. 10, 1994-ah Banglapui tual aṭangin Gospel Centenary lawmna hmunpui ber AR Lammualah zawn phei a ni. Zâwn a nih hma hian thlahna hunserh hman a ni a, Upper Republic Kohhran Zaipawlte’n Halleluia Chorus hla nen khuang lian hi an thlah a, phûr takin Lammual lamah zawn a ni. Khuang vuak fung chu Thenzawl kohhranin an siam.
Gospel Centenary chu January 11-16, 1994 chhungin hlim taka lawm a ni. Khuang lian pawh Lammualah hian Jan. 16, 1994 thleng dah a ni a, chumi hnuah chuan Synod Conference Center lamah phurh phei a ni. A bik taka siam a inah dah a ni a, vawiin thleng hian ṭha taka enkawl a ni.
Duhthusamah chuan hetia khung ringawt loh deuh hian a duh apiang tana en theih tura dah ni se, Gospel Centenary ti-centenary-tu ber khuang lian hi ṭhangtharte zingah hmu lo kan la tam bakah, a chanchin a reh hlen mai lohna turin a duh apiangin an vuak a, thla an lakpui theih turin dah chhuak ila. A enkawltu pawh ruai mai se, enkawltu rawih man atan vawi khat vuakah Rs 10 emaw chhiar ni se, thla lakpui mante pawh siam ni se a va ṭha dawn em. Khuang lian thlalak chi hrang hrangte pawh hmuh theih tura tar chhuah ni bawk se la kan hlut viauin a rinawm.
Khuang lian chanchin tawi
Thing hming : Char (Terminalia Myriocarpa)
Kih ni : July 17, 1992 (11:15 AM)
Siam ṭan ni : December 24, 1993
Khuang zau lai ber : 7’x 8’’ (228 cm)
Khuang zim lai ber : 6’x 10’’ (210 cm)
Tehkuala a len zawng : 22’x 7’’ (688 cm)
Thing chhah zawng : 4’’ (10cm)
A rih zawng : 10 qtl vel
- Mahmuaka Chhakchhuak