MARI'N ELIZABETH-I A TLAWH
Luka 1:39–Chung lai chuan Mari chu a tho va, thingtlangah, Judai rama khaw pakhatah chuan a kal ta thuai a.
A hun tak sawi theih ni lo mah se, Mari chuan nau a pai ta tih a inhriat hnu chuan rei rial lovin Judai rama thingtlang khaw pakhatah a kal ta thuai a. Luka hian a kalna khaw hming hi min hrilh lo va, Judai rama thingtlang khaw pakhat tih mai a ni a. Juda hnam ram chan chhunga tlang ram khaw pakhat tihna a ni. Israel hnam 12-te’n Kanan ram an insem a, Juda hnam ram chan chhung a mi tihna a ni a; chu chu Jerusalem awmna lai vel a ni. Bible hian Zakaria leh Elizabeth-i te khua hi a hming sawi lovin, Judai rama thingtlang khaw pakhat ti bawkin min hrilh a. Hei hi ‘Ein Karem’ khua nia sawi a ni.
Ein Karem khua hi Judai ram tlang pang awih tlâna awm, khaw mawi tak mai a ni a, Jerusalem aṭanga chhimthlang lam km. 7 (Mel 4:5)-a awm a ni; Bethlehem aṭangin km. 11.4 a ni bawk. Zakaria leh Elizabeth-i te chenna khua a ni a, Johana pianna nia an sawi pûk pawh a awm. Sakhaw lam thila zin mi sang tam takin an tlawh ṭhin. He khuaa thil hmingthang deuhte chu, Johana pianna pûk an tih te, Baptistu Johana biak in te, Notre Dame de Sion Convent te, the Al Moskovia Russian Manastery leh Mari tuikhur an tihte chu a ni. Kum 2010 chhiarpuiah khan mi 2,000 vel an cheng. Judate leh Kristiante tan khaw pawimawh a nih avangin tlawhtu an tam thei hle a, kum tin mi maktaduai thumin an tlawh ṭhin an ti. Tlawhtu tam ber chu sakhaw mi, hmun thianghlim tlawha zin ṭhinte an ni. Bible-ah chuan Beth Hakarem tiin Nehemia 3:14-ah leh Jeremia 6:1-ahte kan hmu. Israel ram map-ah chuan Ain Karim tia a awmna a awm a, ‘Beth Zakaria’ tia lang hi a nih a rinawm bawk.
Mari hi Elizabeth-i tlawh tur hian eng vanga kal nge a nih sawi a ni lo va. Kan Bible en chuan, Nazareth khua chu a nau pai tlangthan hmain a chhuahsan hial em ni ang, a tih theih. Sap ṭawng Bible lam pawh hian hmanhmawh takin an ti tel kher a. Vantirhkoh, nau pai tura hriattirtu khan a laichinnu Elizabeth-i nau pai thu a hrilh kher si a. Nau a pai tih a inhriat hian Elizabeth-i hmuh thuai chu a duh ni ngei tur a ni. Thlarau Thianghlim hriattirna a nih ngei a rinawm bawk. An han inhmuh hian Elizabeth-i chu Thlarau Thianghlimin a khat nghal mai a ni. An inlaichinna lam thu chauh ni lovin, thlarauvah an inpawh em em nghal. Mari hi Elizabeth-i te hnenah hian thla thum lai a cham a, tichuan, Nazareth-ah a haw leh ta a ni (1:56). Hetah hian Josefa a tel leh tel loh sawi a awm lo va, kawng a hla tham a, Nazareth aṭanga Ein Karem hi km. 150 lai a ni a; heng hun laia zin kawng hlauhawm dante ngaihtuahin amah chuan a kal a rinawm loh. A nu leh pate pawhin amah mai chuan an kaltir phal a rinawm loh bawk a, mahse, kalpui a neih thu sawi a awm si lo.
Luka 1:40–Tin, Zakaria inah a lut a, Elizabeth-i chu chibai a buk a. 41 Tin, heti hi a ni a, Elizabeth-in Mari chibai chu a hriat veleh a pum chhunga naute chu a che a, tin, Elizabeth-i chu Thlarau Thianghlimin a lo khat ta a.
Mari’n Zakaria leh Elizabeth-i te in ava thlen chuan chibai a buk a. Chibai a bûk dan hi kut thinga chibai inbuk ni lovin, ṭawngkain a ni tihna a ni. Mari chibai bukna thawm a hriat chuan Elizabeth-i pai lai nausen thla ruk mi, Johana tia a hming vuah tur, Isua hmaa kawng lo sialtu tur chu a lawm avangin a nu pum chhungah chuan a lo zuang a ni. Kan Bible letlingtute hian a zuang tih em em chu an ti deuh nge, a che tiin an dah a. Sapṭawng bible hrang hrangte hi chuan a chê ti satliah lovin, zuang angin an sawi vek a ni. Naute hian a nu chibai bûktu Mari kawchhunga mihring insiam ṭan chu a kawng a siamsak tur Isua chu a ni tih a lo hria a ni ngei ang. Elizabeth-i chu Thlarau Thianghlimin a khat ta nghal a.
Luka 1:42-45. Tin, aw ring takin a au va, “Nang chu hmeichhia azawnga engthâwl i ni, i ríla rah pawh a eng a thâwl a ni. 43 Ka Lalpa nu ka hnena i lo kal hi eng tizia nge ni le? 44 Ngai teh, i chibai thawm ka benga a lo luh ve leh, a lawm avangin naute ka pum chhungah a che a ni. 45 A ring nu pawh a eng a thawl a ni, a hnena Lalpan thu a sawi kha a thleng dawn si a,” a ti a.
Elizabeth-i chu Thlarau Thianghlimin a khat a, ring taka auvin Isua paitu Mari chanchin a au chhuahpui a. “Hmeichhia azawnga engthâwl i ni, i rila rah pawh a eng a thâwl a ni” a ti a. Engthawl tih hi CL Version-ah chuan ‘Nihlawh’ tih a ni a; tunlai chuan, ‘vannei chungchuang i ni,’ kan ti mai awm e. Mari nihlawhna leh vanneihna chu chung lam mi paitu a nihna chu a ni. Hmeichhia azawnga engthawl i ni a tih awmzia chu, hmeichhia zawng zawngah i vannei ber, i nihlawh ber a tihna a ni a. Pathian fapa khawvel sual chhandamtu, Isua paitu a nihna chu a vanneih berna chu a ni. Hmeichhe tam tak zinga Isua paitu atana ruat leh thlan a nihna chu chawimawina sang ber pekna a ni. Pathianin hmeichhiate zingah a chawimawi tihna a ni a; dinhmun sang taka hlan kai tihna a ni bawk. Dictionary lam kan en chuan blessed chu vanram kai tihnate pawh a ni a. Chumi awmzia chu van mia siam emaw, van mi nihna pek tihnate leh ‘mi thianghlima puan’ tihnate pawh a ni. Pathianin a fapa pai tura Mari a thlan hian, van mi nihna pein a chawisang tihna a nih chu.
Elizabeth-i hian a sawi zawm a, “Ka Lalpa nu ka hnena i lo kal hi eng tizia nge ni le?” a ti a. Thlarau Thianghlim aṭangin Elizabeth-i chuan Mari nau pai chu Lalpa a ni tih a lo hre tlat mai tihna a nih chu. Elizabeth-in he thu a sawi a, a ṭawngkam hman kyrios tih hi Isua sawina a ni tlat mai a, a lo hre chiang hle tihna a ni. Chutiang hial ni siin amah a rawn tlawh zawk tlat chu mak a ti a; Mari laka a inngaihtlawmna a ni.
Elizabeth-i chuan Mari hnenah, i chibai bûkna aw ka hriat rual rual khan ka kawchhunga naute chu a lawm avangin, hlim em emin a lo zuang a ni, a tihna a ni ang. Johana chu chhûl aṭang rênga Thlarau Thianghlima khat tur a nih sawi lawk a ni a. Chu chu tihdika awmin, Isua nuin a nu chibai a bûkna thâwm a lo hriatin a lo hlim em em a, a nu chhûlah a lo zuang tihna a nih chu.
Luka 1:45. A ringnu pawh a eng a thâwl a ni, Lalpan thu a sawi kha a thleng dawn si a, a ti a.
Elizabeth-i thusawi hi a ropui hle mai. Thlarauva tihkhahin a awm a ni bawk a, Mari leh a nau pai chungchanga thlarau lam thil ropui tak tak a sawi chhuak a ni. Mari chuan, a hnena Pathian thu sawite chu a ring a, chawimawiin a awm a. Chutiang chuan Lalpa thusawi ringa awiha pawm maitu apiangte chu malsawma an awm tur thu a sawi a ni. Lalpa’n vantirhkoh hmanga thu a sawi te, zawlneite hmanga a sawi te, ringa awih apiangte chu mi vannei, Lalpa’n a chawimawi duh zawngte chu an ni.
- Commissioner Lalkiamlova