Written by
- Ammie Lalnunpuii

NU LEH PATE ‘SOFT' LOVIN I 'HARD’ ANG U

Mizoram hi a changkang tawh a, a chhunga chengte pawh kan incheina leh kan chetzia phei chu world class a ni ti ila kan sawi sual awm lo ve. Changkanna chuan kan ni tin khawsak a nghawng réng lah tak a, chu chuan kan fanau enkawlna a hril thui hle. Kan chet velnaah kan lirthei, a bik takin scooty, car kan leklam viau a, nu leh pate leh ṭhalaite pawhin mahni veng chhungah mitthi ral, thil lei lawk tur, eng emaw ti tur pawhin kea kal ai chuan kan lirthei kan lek chhuak zel tawh emaw ni tih mai tur a ni. Tun hmaa inkhawm tur kea kan kal ṭhap ṭhap ang pawh hmuh tur a tlem chho ta. Hun kan neih loh leh buai vang ti pawh kan tam viau mai thei.

Kan fate khawvel a zau tial tial lai hian an dai chin a zim tual tual si. In chhungah internet khawvelah an cheng a, mobile phone pawh nau awm nan kan hmang chho a ni si a, taksa insawizawina hun an neih tlem phah. Nu leh pate’n hun kan neih tlem vangte, lirthei a tam a, tawh sual tawh palh kan hlauh vang te, an ipte ah a rih lutuk avangte pawh a ni mahna, kan fate school kal pawh lirtheia thlah leh lam tur inpêl leh intâwkin traffic a jam ni tin a ni. Kea ban phak loh erawh school kai kan tam bawk.

Phaia lehkha ka zirlaia hnam dangte kawlhrâwnzia leh ngaihtuahawm lohzia ka hmuh kha vawiin thlenga ka ngaihtuahna tithuitu a ni. Kan fate hi kan tih no lutuk a, engkim kan tihsak a, an hrehawm kan hlauh luattuk avanga thil nuamsa leh awlsam ber ber kan hlui reng chuan, a tuar tur chu anmahni an ni tih hi hriat reng a pawimawh hle mai. Anmahni kan rin tawk a ṭha a, chumi tur chuan anmahnia an tih tam, chet tam pawh a pawimawh. Chu chuan an zirlai leh social life-ah hmasawnna a thlen dawn a ni. Mahni kea an dinchhuah theihna tur chuan harsatna te, hrehawmnate chu tuar ve rih mai se, anmahni pui turin an kiangah kan la awm alawm le, ti r'u!

An hah leh hrehawm kan hlauh lutuk hi tu tan nge ṭha ber chuang ang le? Taksa insawizawina hun an neih tlem avangin kan chhungkaw tana remchang tawk ang zelin a theihnaah phawt chuan kea kal tampui i zir thar ang u. Hriselna atana ṭha, energy leh sum save bawk, traffic a lo tithawl dawn bawk si; kan zavai atan a lo ṭha hlei hlei dawn tihna a nih chu. Kan neihsumin a lo tlin a nih pawhin tuna hahdam tak, awlsam taka kan khawsakpui reng chuan kan awm loh hunah an tuar dawn tho tho asin.

Lehkha an zirnaa an hlawhtlin kan duh a, lehkha an zirnaa an hun sen kan ui lo a ni lo'm ni? An hriselna leh an dinchhuahna tur atana pawimawh hi ngaihthah lul lo ang u. In chhungah awmpui nen nuamsa taka kan chenpui lai hian, an phak tawk hmunphiah, mutna khum siam, in tihfel, insûk, puan pho, thleng silte tun aṭangin an duty-ah dahin tihtir ve ila, anmahni tan mai piahah an nupui pasal leh an chhungkaw din tur atan thleng kan buatsaih a ni dawn si a.

Lal Isua lo kal leh hun tur kan hriat loh avangin inring renga awm tur kan nih ang chiahin eng hunah pawh boral theite hian kan fate hi boralsan ta ila emaw, loh theih loh avangin hmun dangah kal bosan/awm bosan ngai ta se - kan tel loa an khawsak a buai loh nan kan train an ṭul a ni. Nuamsa turin hrehawm hmasak a ngai tih hi kan fateah i apply thar ang u. An ṭhatna tur zawk a ni si a. Kan fate ai hian nu leh pate hi kan no hmasa a, kan fate no hma hian nu leh pate hi 'soft' lo vin, i ‘tough’ leh ang u khai.

- Ammie Lalnunpuii