Written by
- Fr. Denis Lalfela sdb

HMANGAIH LUAT VANGA INNGAITLÂWM

Kan chhandamna atana Pathian fapa Isua Krista inngaihtlawmzia tirhkoh Paulan thiam takin a lo sawi tawh a: “Ani chu Pathian ni mah sela, Pathian tlukpuia inngaih chu thil tih âwmah a ruat lova; mahni intiruakin bâwih ah a insiam a, mihring ah lo piangin, mihring a lo ni ngei a, a inngaitlâwm a, thi khawp hiala thu zâwmin a lo awm ta a, Kraws-a thihna ngei chu” (Philippi 2:6-8). Krismas vuakvêtah hian vân ropuina kalsan a khawvel tlan nâna Isua mihringa a lo channa thinlungah a thar a. Sual tih lovah chuan kawng engkimah mihring nihna a tâwm a ni. 

Pathian hian a fapa rawn tîr lovin thilsiam dang eng ber engemaw khawvelah tîr ta se a buaithlak ngawt ang. Mihring tlan tura mihring bawk a rawn tîr hi Pathian finna thûkzia tilangtu a ni. 

Vatican Council 2-na chuan Isua chungchang ti hian a sawi a, “Mihring kutin hna a thawk a, mihring ngaihtuahnain a ngaihtuah a, mihring duhthlanna angin a thawk a, mihring thinlungin a hmangaih a. Mari hrin niin, sual chauh lo chu keimahni anga siam a ni” (GS, 22). Krista chu a inngaihtlâwm avangin Pathianin nasa takin a chawimawi ve ta thung a, hming zawng zawnga hming chungnung ber a pe ta a (Phil 2:9).  

Isuan inngaihtlâwmna hi a nunah a lantir a, inngai­tlâwm ve turin min duh a ni. Amah vêkin, “Inngaihlu apiang tihtlâwm an ni ang a; inngaitlâwm apiang chawi­mawiin an awm ang” (Luka 14:11) tiin mi inngaitlâwmte chu lâwmman a tiam a ni. 

Pathian kan zuina kawng­ah inngaihtlâwmna hi rahbi pawimawh tak a ni rêng a. Engkimah Pathian hmêl min hmuhtîr thei a, engkimah lâwmna min thlen a ni. Tlâwmna nun chuan thlarau nunah thanlenna a thlen a, hnehtu nihna petu a ni. Ngaihdamna kawngah pawh mi inngaitlâwmin hma a hruai ang a; a thiamna leh thiamlohnaah pawh thinrim reng lova remna siamtu a ni ang.  Atîra sual pawh kha chapona rah a ni. Chapo Lalpan a phal lo. 

Kan tlâwm hnâp hma loh chu min zilhhau a, min vua a, min thunun bawk a. Chapona avangin kal bo san mah ila kan nuna a tihtur a tih hma chuan min ûmzui reng ang. Inthukru mah ila min zawng hmu tho vang. Kan chhandam nana he khawvela lo kal kha a ni tlat a, a fapa kan nihna hi a bo hlen a phal lovang. Eng nunkawng pawh zawh mah ila thianghlimna leh inngaihtlâwmna hi kan ma­mawh reng a. Luhlulna avanga Pathian kan hlat poh leh min vuaklêtna a na ting mai ang. 

Kan sualna aia Pathian zahngaihna a nasa a ni tih Krismas hian min hrilh nawn leh se. Kawng dik lo kan zawh palh a nih pawhin kîr lehna tûr Pa kan neih tih hi hre nawn leh ila. Tichuan, mahni indemna leh insitna khawvel kalsanin Krista zarah, Krista nen, Krista-ah hlimin kan lêng ang. 

Mi inngaitlâwm takte hi an hlim thei a, an bula awm a nuam a. An inngaihtlâwm em avanga hmuh hniam ngawt tur an ni lovang. Mite an inngaihtlâwm avângte, biak awlsama an awm avangte leh lang tlang nun an neih avânga zah thiam tawk loh mai hi a hlauhawm a. An inngaihtlâwm avanga mi â an ni lova. Nun tlo nei turin an bei fan fan a ni zawk. 

Mi chapo leh mi vêrvêk ruahmanna hi mi tlâwm tê tê te pawh hian an man thiam vek a, an sawi lang lo mai a ni. Chapona leh vêrvêk aṭanga chhuak chu engmah a tlo lo. Rawngbawlnaah pawh vêrvêk taka thil tîte an tluang rei ngai lo. An sim loh chuan an tâwpna tur a hla lovang. 

Krista rilru put hi a ṭha ber a, put reng erawh a har. Kan duhna erawh hi chu thianghlim tal sela. Sual lakah kan fihlim lo a ni mai thei, chin ṭha lovin min la chawkbuai a ni mai thei, mutân kan nei ru reng a la ni mai thei, mahse Isua kan thlan tlat a kan zui hrâm hrâm chuan he leiah leh vânah lâwmman kan chang ang. 

Krismas hian Krista nang leh kei avânga a intihtêtna, a inngaihtlâwmna leh min hmangaihna thûk zâwkin min ngaihtuah tîr se, hlâwk takin kan hmang ngei ang. Pathianin khawvela thil mâwl leh tê thama kan ngaihte a thlang tlat ṭhin a. Ṭha lem lova kan ngaihte pawh hi a thlang hmiah mai a, a koh a te chu hman tlâkah a siam mai ṭhin. Krista inngaihtlâwmna nun hi kan chhelvêlah kan hmu nitin ang. Nu leh pate pawh an fate tilâwm turin an inphahhniam a. An chhaih vel a, an mamawh tihsak ngei an tum bawk ṭhin. 
Hmangaihna chuan min ti tê a. Kan phâk loh ni âwm tak hi hmangaihna chuan a hlen thei tlat! Hmuh theih thila kan inbuatsaih rualin kan thinlung Isua tana tih thianghlim dân ngaihtuah tel ila. A piancham kan lâwm tih hre rengin, kan lawm chhan a hi i theihnghilh lul lovang u. 

Tlâng tin mual tina ringtute leh Vanglaini chhiar­tute, Krismas chibai ka buk a che u. Pathianin malsawm­in venghim che u rawh se.