Z I N G K A R

Zing varṭianah khua a lo varin ar a khuang ṭhin a; ar hi hunbi nei takin an khuang ṭhin. Mizo chuan ṭhut muan ar khuan, lên haw ar khuan, titein kan sawi ṭhin a ni. Hmanlai aṭangin Pathianin mihringte'n hun kan hriat nan ar khuang a lo hmang a, kan pi leh pute pawhin sana nei lo mah se, zan thimah leh khawchhiaah pawh hun an hai ngai reng reng lo. Ar khuang hi zingah pawh thawh hriat nan an hmang ṭhin a ni.

Tunlaiah kan changkang kan tih hnu hian, eng vang nge ni ang zingah kan thawh har em em mai le? Pathianin hun kan hriat nana min pek ar khuang kan rin tak loh vang em ni ang?

'Zing thawh ka hai a,' ti ve ngai reng reng lo nungchate chu zingkarah hlim em emin, Siamtu fakin an hrâm chuah chuah a. Thing hnahte chuan chakna a nei thar leh a ni tih hriat tak maiin zing dai nuam takah chuan an nung sar mai bawk a. Hetih lai hian pangparte chuan an mawina famkim rawn inbelin zingah an rawn tho a, zan lamah eng ang takin inchei ang maw? Vankhama chuan, 'Riahrûn an lum che em ni, khuavangte'n,' a lo ti hial asin.

Pangpar hi zingah an mawi em avangin zanah Pathianin a riah chilhin a chei char char che em ni, tiin a zawt hial a ni. Pangpar chuan a mamawhtute tan tiin an zu thlum tak mai chu zingkarah chuan an rawn chhawp chhuak liau mai a, an rimtuina chu an rawn chhuah ham ham mai a ni. Hla phuahtuin, 'Zingah savate'n Pathian an fak a, pangparin a ropuizia a entir fo,' a lo ti mathlâwn loin, Pathianin zingkar a siamah hian thilsiam tinrengte chuan Siamtu an fak a nih hi.

A ni tak a, chhunah leh zanah ai chuan zingkarah hian boruak pawh a nuamin a thianghlim zawk tih a hriat a, rim dang rêng rêngin a pawlh buai lo. Zingkarah chuan boruak thianghlim tak mai hîp vang vang tur a awm a ni chu. He boruak thianghlim hîp tur tal hian i tho hma dawn lo em ni? Thawh hmapui tham a ni a sin. Nungchate chuan he thuruk hi an hria a nih ngei ang, zingkarah hma tak taka an thawh ṭhin ni. Mihringte lah chuan kan hre ve phak der si lo; zingkarah rei tak tak kan mu mai si a. 'Mihring chauh lo chu zirtir an ngai lo' tih loh rual chu a ni lo a nih hi.

Engtin nge fanghmir chanchin thufingin min hrilh kha, 'Nang thatchhepa, fanghmir tih dante chhût la, fing rawh' (Thufingte 6:6) a lo tih angin, zing varṭianah fanghmirte chu an bu zawl aṭangin an tho chhuak a, an mamawh chi hrang hrangte an thawk sup sup mai maw le. Solomona khan fanghmir chanchin hi a lo hre chiang awm hle mai. Mi thiamte'n an sawi danin, fanghmir hi an taimain zingah an tho hma em em a, an intodelh hle a ni, an tih chu maw le. "Aw Lalpa, mihringte hi zanah ṭul hlei lovah rei tak tak kan meng ṭhin a, zingkarah thawh nachang kan hre leh si lote hi min ngaidam ang che. Chhun leh zan i siam chhan ang takin kan hmang lo a, i dan kan zâwm lo a ni."

Zanah thehmeh ang maia an ngawi thiap hnuin zingkarah chuan Chínrâng leh sava dangte chu an rawn chiar nuai nuai a, lui dungte rawn suar tluanin, zing tui fim an rawn dâwt leh khalh khalh mai a ni. Lungpui chungah an rawn sawt zauh zauh hlawm saw. Thing zar mawi tak tak aṭangte chuan thereng chi hrang hrangte chuan zaiin an rawn âwi fâwn hlerh hlerh mai le, Aw, Siamtu remruat thiamzia hi a va mak em, he zingkar nuam tak mai hi a hlutzia mihringte hian ka hre phak lo a ni.

Hmanlaia Israel fate khan Pathian malsawmna van manâ lo tla chu zingkarah a ni lawm ni an chhar ṭhin kha. Tun laiah pawh a taka Pathian malsawmna lo tla kan hmuh theih chu daifîm hi a ni a, chu chu chhunah leh tlaiahte kan hmu ngai lo a, zingkarah a ni kan hmuh ṭhin ni. Chuvangin, zingkarah hma takah tho la, thing hnahah te, phaitual hnimah chuan daifim thianghlim tak chu i hmu ngei ang. 'Hermon daifim, Zion tlangte tla ṭhin ang hi. Chutah chuan Lalpa'n malsawmna thu a pe a, kumkhuaa nunna tur chu,' (Sam 133.3) kan ti ṭhin a ni lawm ni khâh.

Kan Bible-a mi ropui tak tak hming langte hi zingkarah eng angin nge hun an hman ang le? An zavai chuan sawi sen an ni lo ang a, tlema zawng i'n sawi teh ang.

'Tin, Abrahama chu zíng takah Lalpa hmaa a dinna hmunah khan a han chho va,' (Gen. 19:27) tih kan hmu. 'Tin, Jakoba chu zing takah a tho va, lung a lukhamna a dah chu a la a,' (Gen 28 : 18) tihte a awm. A dang pawh a tam mai, sawi sen a ni lo ang. Chuvangin, Bible-a kan hmuh angin Pathian mite hi chu zingah an tho hma tlangpui ni tur a ni. Nang pawh Pathian mi duh tak, zingkarah engtin nge i awm ve le?

Ringtute'n kan entawn ber Lal Isua kha zingkarah a mu rei thin ang em le, tiin i lo ngaihtuah a ni maithei. Bible-ah hian Isua chanchin heti hian a inziak a: 'Tin, zing khawvar hma daihin a tho a, a chhuak a, thlalêr hmunah a va kal a, chutah chuan a ṭawngṭai a' (Marka 1:35). Lal Isua ngei pawh zingkarah hma taka a thawh chuan, ringtute tan chuan a hnung zuia a tih dan anga kan tih ve mai a ngai a ni lawm ni? Hei hi Pathian duh dan pawh a ni ngei ang.

Eng emaw avangin mihringte hian zan a rei tih em em chang kan nei ṭhin a, hla phuahtu pawhin, 'Lungngaiin ka chau, chhantu an awm lo, zan khaw tlaitluanin mittui nen,' a tih tlawk tlawk changte a awm a ni. Heng ang hun a lo thlen changte hian kan ngahhlelh ber chu zingkar a ni ṭhin. Khua lo var se, kan lungngaihnate kiang deuh turin kan beisei ṭhin a ni.

Zingkar hi a va hlu em. Mihringte nunah hian nilenga indawm kun chang pawh kan nei fo mai. Ni khat hi chatuan ang hiala rei tih chang pawh kan nei ṭhin a nih hi. Heti hian hla phuahtute bawkin an lo phuah a, 'Tlai tla har ti ila, zan khua hrui ang a sei leh si,' tih te, 'Chhun ni a rei tiin zan khua a sei si,' tihte.

Ni khata hun hrang hrang kan neih zingah hian hla phuah thiamte pawhin zingkar hi chu tu mahin an nin thu an la sawi lo a ni mai thei. Chuvangin, Siamtu Pathian hian, zingkar duhawm, zingkar hun nuam hi a van siam thiamin an van thlakhlelhawm tak em. Zingkar hun nuam tak mai hi hmang ve hman loin i mu bo fo mai dawn em ni?

- Hausanga Hauzel