Written by
- Vanlalzawma
Muallungthu

TBC Lalramkima hla 'Damlai hring nun' thlirna

He khawvel hring nun kal phung hi a ṭha lamah a ni emaw, a chhe lam zawng pawhin a che reng a. Chuvang chuan keini mihringte khawsak dan phung pawh hi chhan chi hrang hrang avangin a inthlauin a danglam thei viau awm e. Hemi kawngah hian a chhan puhmawh tur dap ta ila, puh tur chi hrang hrang a tam thei ang. He hring nun inher lamdang zela keini hringmite nun dan leh khawsak phung danglam chho zelin hringmite nuna nghawng hrang hrang a neih theihte zingah hian hla phuah thiam leh zaithiam, hranghlui dinhmun lo luah ta TBC Lalramkima hla phuah 'Damlai hringnun' tih hian kan hringnun danglam chho zel chungchang hi a sawi chiangin a sawifiah hle hian ka hre ṭhin. Chuvangin, tun ṭumah pawh hian TBC Lalramkima hla phuah, a fapa TBC Zaithanpuia'n thiam tak maia a sak, a album 'Nunhlui liam hnu/Dah law maw' tiha a dah hi i han bêl chiang teh ang.

Mihringte hi tun hma aṭang tawhin kan dinhmun te, kan khawsak phung te, kan thil neih hlut zawngahte hian arpui mei ang maiin kan inchen pêt pêt vek ngai lo a ni tih kan hria ang. Rethei an awm rualin hausa an awm a; hmelṭha leh pian nalh an awm laiin mi zawng zawng hi kan hmel a ṭhain kan pian a nalh vek hek lo. Mahse, tu mah hi va dem a, va puhmawh ngawt chi pawh a ni hran lo. Mi ṭhenkhat, di in chhûngah, chhuat dâpa phah, in hlui leh awngrawp tawh lam deuha khawsa ve ṭâwk ṭâwkte kan nih laiin, mi ṭhenkhatte erawh chu in lian leh ropui tak chhungah, khum changkang leh nuam takah an mu ing-euh vel mai mai a. An tan chuan tlai khat chaw thlâk turah buaina a awm ve lo. Chutih laiin, mi ṭhenkhat tan chuan tlai khat chaw chhuan tur pawh hi manganpui fe tham a ni thei. Amaherawhchu, chûng mite chu han bêl chiang ila, tu chhungkhua chu nge hlim zawk ang tih erawh chu ngaihtuah tham tak a ni mai thei e.

Chu hringnun khawvel, dinhmun leh khawsak phung inang lo taka kan chen ṭhinna chuan TBC Lalramkima rilru chu a luah hneh em em mai a. Pathianin a duh taka a siam mihringte dinhmun inthlauh nasatzia chu a hmuhin a ngawi mai mai thei ta lo. A rilrua khatliam chu hla thu hmangin heti ang hian a rawn luan chhuahtir ta a ni. A hla cháng khatna leh a thunawn hi han chhiar chhin teh:

Damlai hringnun her velah hian,

Hring nun khawsak a sâng si a,

Rethei riang tan kawng a thim ngei,

Kal ngaihna reng reng a awm lo,

Harsat mangan lungngaih buaina,

Ka tan chhum ang a zîng ṭhin a,

Rethei riang hian ka tuar thiam lo.

Fam ka nuam e,

Fam mai ka nuam,

Hring nun khawvel hnutiang chhawnin,

Lei hring nun rêng ngai tawh lovin.

tiin he lei hring nun khawvela retheite tan kawng a pinzia leh kal ngaihna a vànzia chu a chham chhuak ta phawng mai a ni.

Retheihna avanga fam chan mai pawh huama hla thu mawi tak a rawn chher chhuah lai hian mi ṭhenkhatte erawh thung chuan anmahni chenna in ropui tak bakah khawi hmun hmunah emaw huan leh thlâm ropui tak neiin, picnic spot nen, neih chènin, harsatna hre miah loin he khawvel hi an hmang ngei ang. Chuti ang dinhmun inthlau tak hre chiang em em chunga he hla phuahtuin retheite tan chuan fam chan mai a thlakhlelhawm zawk theihzia chungchang a chham chhuak hi a ropui ngawt mai.

Hringnun kalphung hi a che reng a, a danglam fo kan tih tawh ang khan kan naupan laia thil hlu leh ropui taka kan ngaih leh hmuh ṭhin kha kan kum a lo tam chho zel a, a hun laia kan roh leh voh em em ṭhinte kha engmahlo mai a lo ni tihte kan han hrethiam chho ve zel a. Naupan laia káwldái hnim buk bawh eng mai mai ṭhin leh chirhdiak leh leivûnga infiam a, indo lem leh inbailemchhuan vel mai mai ṭhin khan khawvel nihphung te, hringnun awmzia leh kalphungte kan han hrethiam chho ve zel a. Khawvel hmasawnna leh changkannain min chîm chho a, khawvel hmasawn ruala ke kan pên ve zel a lo ngai ta a. Amaherawhchu, rualawhna avanga vawi leh khata hausak ngawt thu awm hek lo–thlahtute aṭanga rethei rêng rênga hringnun lo hmang chho ta chuan lei-rem kan rap ve tak tak thei lo chu a nih si hi! Chutih laiin, mi ṭhenkhatte thung erawh chu an sum lak luhna hnár kan hriatpui reng chungin zan khat thil thu lekah an hausa thut thut ta mai ṭhin chu a nih hi!

Chuti ang dinhmun, retheih harsatna avanga fam khawpuia lâwi mai a thlanawm zawk theihzia chungchang chu he hla hian a sawi chiang hle. A cháng khatna leh a thunawn ringawt chauh pawh hi han chhiar la, he hringnun khawvel kalphunga hringmite dinhmun inan lohzia leh inthlauh theihzia a sawi chhuah dan hi a ropui i ti ve ngeiin ka ring.

Khawvelah hian mi retheite tan chuan harsatna leh mangannate hi chhûm ang mai hian a lo zîng ṭhin a. Mi hausa leh thil ti thei fate'n an duh duha an chhir bingbileh theih he khawvel hi mi retheite tan chuan tuar thiam harsa khawpa manganthlâk hring nun a ni fo si. Chuvang chuan, he hringnun khawvelah hian awm ve tawh lo turin thi mai ila, kei leh ka chhungte tan pawh hian a hahdamthlak zawk mai lo maw tiin lungkuai takin he hla phuahtu hian a chham chhuak ta a ni.

Chuti anga mangang tak leh khawsak harsatna avanga rilru buai taka hring nun hmang ta chuan kan harsatna te, retheihnate leh mangannate hi min hriatpui a, min ṭanpui theitu tur an awm dah mial lo maw tiin rilruin ar bo a han zawng ṭhin a. Mahse, he khawvel ram zauah hian tu mah rêng chuti ang mi chu a hmu si lo! He harsat manganna ata hi khâi chhuak a, lei rem rahtir ve theitu tur chu hringmi zinga a hmuh zawh tak si loh avang chuan pialralah tal khan in awm lo maw tiin a hla cháng hnihnaah chuan heti ang hian a han chham chhuak leh ta a.

Hmangaihtu leh min ṭanpuitu,

Hringmi zingah an awm si lo,

Pialralah tal an awm lo'm ni,

Lungduh fam hnu rauthla zinga'n,

Pialralah siang lawi ka nuam e,

Hmangaih fam hnu rauthla kianga'n,

Fam khawpuiah leng ve turin.

a ti ta thlawt mai a ni!

A ni tak a, harsatna leh mangannain min han tlâkbuak tak tak hi chuan kan mihringpuite laka vuivai a, lungawi loh mai bakah beidawn rum rum maite hi a awl viau ṭhin a. Chuti anga beidawnnain min tlâkbuak phei chuan he khawvel ata hi lak bo nih a, mitthi khua pialrala kal ve maite hi a châkawm rum rum thei hial reng a. Chu lai boruak chu he hla phuahtu hian a rawn phawrh chhuak thiam em em mai a. Han chhiar nawn leh mah teh -

Pialralah siang lawi ka nuam e,

Hmangaih fam hnu rauthla kianga'n,

Fam khawpuia leng ve turin.

Han ngaihtuah chiang ila, a lungchhiatthlak rum rum thei hial asin! Hringnunin hmabâk êng beisei tur a neih loh a, a nunin phurrit a phurh a, harsatna leh mangannate'n a tlâkbuak tawh chuan a nun chu beidawnnain a lo khat tawh ṭhin a. Chu nun beidawnna chuan fam khawpuia pialrala lêng tawh mitthite dinhmun luah ang luah ve tura thih ve maite pawh a châk thei hial ṭhin. Chuti ang nun phurrit phur, he hringnun hmang mekte pawh kan awm mai thei e. Chuti anga he khawvel hring nun hi hrehawm ti taka hman reng ai chuan thih ve thuai a, fam khawpui pialrala lungduh fam chang tawhte nena khawsak ho kha rinna rauthlâa han thlirin a nuam dawn riauin he hla phuahtu hian a ngai a. Harsatna leh mangannate'n min tlâkbuak theih tawh lohna hmun pialrala kal ve thuai thuai chu thil thlakhlelhawm leh châkawm tak niin a hre ta hial a. Chuti ang boruak rit tak chu ṭawngkaa sawifiah thiam a harsa em em mai; mahse, he hla phuahtu chuan heti ang hian mawi takin a chham chhuak ta a.

Kan tum ram nuam pialral ram mawi,

Rinna mita ka thlir ṭhin chu,

Aw, ka nghakhlel ka thlen hun tur,

Rauthla lenna pialral khawpui,

Pialral ram mawi fam vangkhuaa'n,

Harsat mangan a awm tawh lo'ng,

Hringnun chawlhna pialralah chuan.

Ni e, tute mai pawh hian kan dam lai hian kan vanglai kan chên a, kan chen dan erawh a inang vek lem lo. Khawvel hringmite chunga roreltu rorel dan angin hring nun hi dam takin kan hmang ang a, kan hun a thlen hunah kan la thi ve ngei ang. Chutah, pialral ram mawiah chuan kan lut ang a, lei hringnun harsatna leh mangannate chu hre reng tawh loin pialral khawpui, hring nun chawlhna pialralah chuan kan la châwl ve ngei dawn a ni. Chu kalphung chu keini hringmite hian kan duha kan tihdanglam theih a ni lo a, lei hausakna sum leh pai pawhin awmzia a nei tawh lo ang. Lungawi loh avanga tihdanglam ngawt theih pawh a ni hek lo. Mihringte chanpual tura siamtu Pathian remruat a ni miau a, chutah chuan mi tute pawh hi kan intluk tlâng tawh ang. Hun tam tak kal taah khan mi eng emaw zatin chu kawng chu zawhin fam dairial an lo chang tawh a. Kan hun a thlen ve hunah keini pawhin chu kawng chu kan zawh ve ngei dawn a ni tih hi thil chiang sa a ni.

He 'Damlai hring nun' khawvel kalphung hi hla hmanga mawi taka phuah chhuaktu TBC Lalramkima hian keini lei hringmite hringnun khawsak inthlauhzia te, hahchawlhna rêng a awm lohna khawvela mi retheite leh hausate dinhmun leh khawsak phung danglamzia leh inan lohziate hi a hre chiangin a hmu chiang hle a ni tih a hla phuah aṭang hian kan hre thei awm e.

Mihringte hian kan hun tawn zelah hian thil hi a danglam ṭhin tiin an sawi fo a. Mahse, khawvel awm chhung pawha danglam ve ngai miah lo tur chu retheite leh hausate dinhmun inthlau tak hi a ni awm e. He hringnun khawvel, retheite leh hausate inhlut hleihna ram, mi harsa zawkte rahbeha kan awm ṭhinna hmun, hringmite'na intluk tláng lo taka he hring nun kan hmanna, mi tam zawkte'n retheihna avanga harsatna leh manganna kan tawha kan tuar ṭhinna hmun he khawvel hi kei zawng kalsan a, 'Damlai hring nun' phuahtu TBC Lalramkima ang mai hian hring nun chawlhna pialral ram mawiah chuan kal thuai thuai min thlâkhlelhtîr fo mai ka ti!

Kan rethei emaw, kan hausa emaw, kan chak emaw, kan chak lo emaw, kan hmelṭha emaw, kan hmelchhia emaw pawh ni se, Pathianin a duh taka a siamte kan ni a. Amahin min hmangaihna avangin a ángchhungah harsat mangan hre tawh lo tura lên ve hun tur chu amah TBC Lalramkima iangin, 'Aw ka nghakhlel ka thlen hun tur, rauthla lenna pialral khawpui' ka ti ve lo thei lo chu a nih si hi!

He dam lai hring nun hi damtein kan hmang liam chho zel ang a. Harsat mangan awm tawh lohna, hringnun chawlhna pialralah chuan engtik hunah emaw chuan kan la châwl ve ngei ang. Chuti ang chuan fam khawpuia kan lên ve hun tur chu nghakin, he hla phuahtuin a sawi ang hian kan dam lai hringnun hi i hmang chho zel teh ang aw tiin kan thu tláng hi i han kâwm tawh mai ang aw.


- Vanlalzawma, Muallungthu