Written by
PC LAWMKUNGA

KA THI VE TA

Ka thih chhanah chuan, “Hnuk chat ” tih mai tê chauh hi an ziak a. Ka lei taksa chu vaivuta chang leh mai tura buatsaih mek a ni. Chutih lai chuan thlarau khawvel aṭangin kan in chhung riangte chu ka lo thlir mek a. Kan kawmthlang huana ka thlai chinte chu an pu-in mual a liam ta tih hre hauh lovin an lo hringno dep dep a. Ka pindana ka thuamhnaw leh ka suitcase chul tawh tak te chuan ka lung an tileng ngei mai.

Nitin zan tina ka lek chhuah ka diary bu lah chu ka khum bul dawhkanah chuan a let ngât bawk a. Aw! Hlim taka chhungkua-a kan lo chen ve ṭhinna in chu kumkhua atan hnutiang ka chhawn ta chu a ni a, a va khawrthlak dawn ve le! Thlâkhlelh vangin va tlawh ve leh dawn pawh ni ila, “E, thlahrâng” tiin ka chhungte an thlabar dawn si!

Ve nak nak mai a: Mizo khawtlang tih dan pangngaiin ka thih thu hriate chu an rawn tlan khawm ve nak nak a. A ṭhen chu bengvar hrim hrim vanga rawn kal te leh mitthi in pelh hauh lova kal tum hrim hrim te an nih nuai laiin a ṭhen chu mi ngaina tak taktu leh tihtak zeta min uitute an ni.

Ka ruang chungah chuan ka nupui, mittui leh hnaptui nena lo in nuai chiau pir pêr chu chibai teh tumin an lo phar sek hlawm bawk a. Puan ningnel tê te leh pangpar lem te pawh an vawm khawm ve raih a. Ka ruang kiltu ṭhenkhatte phei chu inchibaiin, “Nimin khan Bazaarah ka hmu zuai che a, ka be hman ta lo che" ti mai maiin, sahdah inṭheh pahin an titi zui nghal a. Ka ruang hlat deuh leh kilkhawr deuhva thute erawh chuan a hma zana lirnghing hlauhawmzia leh Biak Ina inkhawm te pawh an tlan chhuak dur dur tih mai mai sawi khan an lo nui leh hak hak ṭhin. Chu chuan ka nupui lusûnna chu a hnêm lo em em a, mahni chauhva awma ka ruang chunga ṭah kerh kerh chu a thlahlel zawk hle mai. Aw! Ka nupui tê reuh chu ka va khawngaih hning hneng em!

Ka dam lai khan inti pâ deuhvin ka lo vau khur khur ṭhin a, kut hial ka lo thlak ṭhin te kha ka va inchhir em! Khati taka rapbettu a pasal kha pasal ngaihawm ber ni âwm hialin heti tak hian min sûn chu a ni si a! Dam ni ila chu ka han hnêmin ka han tuarpui tur! te ka han ti leh ngawt a. Kawngka bula ṭhuho lah chuan ka chanchin an inzawt kual sek hlawm a. A
ṭhen chuan, “Zu a zuar ṭhin a ni lawm maw ni le?” te an lo ti a. A ṭhenin, “Con-tract tenau tê te chu a thawk ve ṭhin a ni awm e” an lo ti mek a. Chuti taka ka chanchin hre si lo chu bengvar takin min sûn turin an rawn kal chu a ni a, an mittui erawh zawng a hnai lo khawp mai. Thei ni ila, va thawh lawk a, ka dam laia pa namai ka nih lohzia kha chipchiar taka va hrilh hrep tak ka nâp a. Office-a thawk, kamding ka ni ṭhin tih pawh hre hlei lo, an mawl muk lutuk kha ka hua.

Min sûn tehchiam lo: Veng leh lama chhungkaw pakhatah chuan, “E khai chu, YMA-in mitthi chungchang an puang, ngaithla ru. E he, pu Kiauva a thi a nih chu!” a rawn ti chhuak a. An pa ber chuan “Tu nge Kiaua chu? Mitthi te chu kan nei fo alawm, engti zia nge ani ber kher chu i rawn au chhuah pui tak hlut le? In chaw chhum chu a urh a ni maw, suan vat rawh u?” a rawn tih zawm zat a. Mahni kan inrin thlak rawk ai khan mite’n mi lo sun vak lo a ni tih hi ka thih hnu hian ka hre chhuak ta chauh va. Kan veng Branch YMA-a ka inhman nasatzia leh (nam deuh phelh hawlh chung pawha) zu zuar leh zurui vai peih pawl ka nihzia te, mitthi lumen ka peihzia te khan an mittui a hnûk hnai lem lo. Ka thih ni hian sikul an chawl lo va, tu dâwr mah a inkhar bawk lo.

Karimganj vai mistiri ho phei chuan ka thi tih pawh an hre lo rêng reng. Vawksa rêp pawh a tui ngaiin a la tui reng a, ui sa man a la to em em reng tho mai. RG Stadium-ah I-League inkhel enin mipui an au dur dur reng bawk. Keia thihna ve mai hian tu program mah a va su buai lo em! Ka va lo lar lovin, uitu pawh chu ka va nei chau teh reng em! Ka damlai pawh khan hetiang hian ka ngaihtuah fo va. Thlawhtheihna te hi han tla ta rup mai se, a chuangho kha thi fai ta vek ila. A tuk chanchinbu-a mitthi hming an ziah tlarnaah te khan ka hming kha engzatna-ah nge a awm ang? tih ngaihtuah khan ka chuanpuite kha ka thlir kual ru fo va. Ka lo awm hnuai hle dawn nite pawhin ka han ngaihtuah let leh a. Thurochhiah ka siam mumal si lo va, ka unaute khan ka nupui kha ka ro an lo chuhpui vak mai ang a, tih te ka ngaihtuah bawk a. Thlawhnaa chuan hian hetiang thil ngaihtuah hi awl deuh a ni. Eng pawhnise, tun ṭum chu thlawhna
aṭanga tla hlum ni lovin ka hnukchah avang maiin ka han thi ve ta bal phawt a nih chu.

Min fakder ṭâlh an tum: Min vui
ṭan dawn ta a. Pastor a din hma chuan ka
ṭhiante leh ṭhenawmte zinga mi ṭhenkhat chuan min uina thu te chu an rawn chhak chhuak ve liam liam a. Office-a ka thawhpuite pawh an rawn ding chhuak ve nain sawi tur an vân viau mai a; min fak turin an hul hle mai. Chhuanlam hrang hrang siama office ka chhuahsan tamzia leh zan lama ka party rei avanga office ka kal tlai fo dan chu an sawi ri duh hauh lo va. Sawrkar hnathawk reng chunga contract leh supply ka buaipui
ṭhin te kha! Thlarau khawvel aṭang hian ka damlai nun kha a va lang chiang kher em! Piang nawn leh ila ka tih duh tawh lo tur a inchhêk hnuk mai.

Pawn lam bathlara lo ṭhu pa fel hmel tak chuan, “Ka pawisa pawh a pûk a, kum khat lai a ni ta. Ka ṭhing tawh ang chu ka tih laiin heti hi kan ni ta si a” ti-a a bula
ṭhu a hrilh ru lai chu ka va hre thei a. Bank lama thawk pakhat lah chuan building loan ka la rulh zawh loh chu ka nupuiin family pension a lak tur aṭanga rulhtir dan tur a lo suangtuah mek bawk a. Thlarau khawvela ka chên tawh avangin mi rilru pawh ka va hmu thei vek mai si a. He mi te pahnih hi ka nupui leh fate tih lovah chuan ka thi ta kha pawiti pawl an ni mai awm e.

Chutah pastor chu a puithiam kawr ngei mai hain a rawn ding chhuak ta a. Thlamuanna thuchah tuihnâng vak lo leh ka hming pawh lam fumfe lova thawhlehna thu a sawi hnu chuan nula pakhat solo turin a han ko tlat mai a. Chu nula lah chuan, “Kan hun tawng zingah khaw khawm a pawi ber mai” tih kha a han thlawh teh rêng a aw! Kohhranin phuar hial tlak niin ka hria. Ka nupui tan chuan a pasal ka thi ta hi a pawi ber asin! Hun kharna hla an han sa lah chu hla hriltu nuthlawi mitkalh lam deuh khan a hril nawn sek mai a, pawn lama chanchinbu phaha lo thu hote leh awi panga lo dingte kha a hrem nasa hle. Engpawhnise kei chu vui liamin ka awm ta a, piallei ram daiah ka zal ta.

Buaina leh hahna kal zel: Kan in lamah erawh chuan an la buai dawn chauh a lo ni a. Bengvar chhuahin tualchhung leh khual khuaa mi lut leh chhuak an indawt reng a. Ka nupui pawh chu lusûn sawi thei lovin inlengte be lûmlam reng rengin a hmanhlel a. Mi hrisel lutuk a ni lo bawk nen chawlh hahdam te pawh a duh ve em em a, mahse a hman ngang lo a ni. Chutah bengvâra rawn riahpuitu tlangval ho lah chuan YMA hall emaw ti ni awm takin nuihza siam leh inchhaih nan hun an hmang a, khawhar an hnem lo hle. A ṭhen chuan Aizawl FC leh East Bengal I-League khelhna video kha an rawn keng a, chu mi en chuan an au dur dur zankhua a, ka nupui leh fate a ti-hahdam lo mang e. Mahse an hmai zah avangin an sawisel ngam reng reng lo. Chutah ‘lawmthu’ sawi a la ngai leh ta lai a, ka nupui phur chu a rit hle mai. Ka thi hma lutuk chu ka inchhir ------ ti dawn ila a ni chiah mang si lo va, ṭan lo khawh deuh ila chu ka thih hun tur kha ka hnûk hla thei awm mang e, te ka han ti hnuhnawh a.

Thlan nghah ni, (‘ṭhenkhatin thlan ṭhut ni’ an tih ngawt ni) chuan Upa kaihhruaiin an zaikhawm leh a. Zai a tui dawn chauh tih chuan pa chawrchê fe mai, Pro-fight-a chhuah tum lo tih hriat fahran hi a rawn ding chhuak a, a lawina kohhran thurin a rawn hlap ṭan ta vak mai a. Chutah Upa chuan, “Hei hi khawhar in a ni a, lusunte hnem turin kan rawn kalkhawm a. Mahni kohhran doctrine sawina hmun tur a ni lo. Nangni Kohhran hi Bible Society-ah pawh tel ve hlei lo, ṭhu rawh, ṭhu rawh” tiin a rawn khap ta a. Chu pa lah chu a lo diau bik lo, “Nangni Kohhran pawh kha Bible Society hminga motor leh zawngṭah kûng ‘life’ mai mai in ni lawm ni, ka ngaisang bik che u emaw i tia lo?” tiin a kuttum a tuai ta vat vat mai a.

Chutia boruak a chiri tak avang chuan zai pawh chu a tui ta lo va. Hmangaihna hrui vuana thinlung hmun khat pu thei ta lo chu, an ‘sa rual ṭin’ ta huk a, ka nupui erawh a thaw a veng letling a. Mipui tin hnu chuan kan pahniha sulhnû chhuiin a kûn leh ta keuh keuh va. Ka thuamhnaw almirah-a mite chu a hai let vel a. Ka thih hma khan ka lo hrilh hman lo va- ka ATM card leh bank account details te kha almiraha ka brief case-ah khan ka dah vek kha a ni a, hai chhuah nachang hria se ka ti ngei mai.

Chutih lai chuan ka nupui chuan kan khum lu-a suit case chawi thlak a tum chu khumtlang a rap pial a, suit case nen chuan chhuatah an tla thûm ta dum mai a, ka harh chiang ngei mai, ka chhing zui ta lo.

- PC Lawmkunga