NIOS D.El.Ed chungchang article kha
June 4, 2024 Vanglaini article pakhat 'Aikal chhawr leh unqualified teacher nuaibo' tih ziaktu K Vanlalneihpuia khan kan rama zirna ṭha zawk a awm ngei theih nan a vei hle niin a lang a, a lawmawm hle mai.
Amaherawhchu, chanchinbu meuha thil a ziak dawn a nih chuan uluk takin zir chiang hmasa se a ṭha hle mai. NIOS hnuaia D.El.Ed neite entawna pass anga a sawi leh tuna thawk mekte unqualified-a a puh kha uluk takin lo ennawn leh teh se.
Qualified ngei an ni e:
NIOS hnuaia D.El.Ed pass, sorkar hmasain zirtirtu atana a lakte kha a lak hun lai khan qualified vek an ni. State tam tak pawhin an la ve bawk. Amaherawhchu, Uttar Pradesh lamah zirtirtu an lakna turah an qualified lo tia hêkna a awm ta a, High Court-a an kal hnuin High Court chuan an qualified thu a chhuah ta a. Chuta la lungawi zo lo chuan Supreme Court lamah an kal ta a, SC chuan an training chhung kha thla 18 a nih avangin NCTE-in elementary teacher atana fresh appicant atana a pawm kum hnih nen a inang lo tiin, fresh applicant atan a pawm ta lo a. Appeal phalna a chhuah zui a, tunah hian Supreme Court (Diary no. 16788 of 2024)-ah appeal leh mek a ni nghe nghe. Tin, thla 18 training tura tih kha NCTE approved thlap a ni bawk.
NIOS D.El.Ed nei tuna thawk mekte hi Supreme Court ruling chhuah hmaa dan dik thlapa lak an nih avangin fresh applicant atan unqualified ni mah se, qualified teacher dik tak an ni tih hi lo hre bawk teh se. Mizoram Sawrkar Directorate of School Education-a RTI zawhna chhannaah pawh Supreme Court judgement order chhuah hmaa lakte chu qualified-a pawm an ni e (Vide No.F.23020/3/2024-DSE(RTI)pt a ti a.((Tunah erawh Fresh Applicant atan pawm a ni ta lo thung a ni).
Entawna pass
Entawna pass mai mai tia hmusit taka a sawite hi DIET lecturer rualin an enkawl ve tho an ni a. An entawn leh entawn loh chu district hrang hranga DIET lecturer-te a zawt thei ang. NIOS hnuai an nih avangin DIET lecturer-te tan regular-a an zirtirte pawh rinawm taka exam an conduct lai a, NIOS hnuaia mite en liam mai mai kha an duh lo bawk a, entawn theihna hun an siamsak hauh lo bawk. Chuvangin, entawn chunga exam phei chu harsa tak a ni tih hi lo hre tel teh se.
MR teacher-te:
MR teacher-te dinhmun hi elementary education tluchhe mai thei laka vengtu an ni. MR teacher 2019-a dan ang taka lakte hian Mizoram School Education elementary stage-ah hmun pawimawh tak an luah mek a. Tunah hian MR teacher-te chauh thawhna school 50 bawr a awm mek a. Headmaster charge la mek hmun 20 vel an awm bawk. Tin, Election Commission pawhin BLO-ah mi eng emaw zat a ruat a, Registrar of Birth and Death-ah sawrkarin a ruat mawlh mawlh mek bawk a ni. Hetianga sawrkara hmun pawimawh tak changte hian ertu an nei chho ve ta zel niin a hriat a. Thu belhchian dawl lo hmanga beih an tawk chho ṭan ta em ni aw a tih theih.
Thu belh:
NIOS hnuaia D.El.Ed neite hi an duh thua train an ni lo va, 10/08/2017 hma lam zawnga sawrkar school, sawrkar aided school leh private school-a thawk zawng zawngten D.El.Ed an train vekna tura duan bik a ni (This Programme shall be only for those in-service untrained teachers in Govt./Govt.Aided/Private Undaided schools appointed on or before 10/08/2017 File No. NRC/NCTE/NIOS/Recognition/275th (Part-3) meeting/2017). Hei vang hian private school leh CSS hnuaia thawk laiten an training. Private school phei chuan hmasawnna nasa tak neih phahin, sorkar school-in a tluk loh zirlai pawh tam tak an chhuah phah nghe nghe a ni. Thingtlang lamah phei chuan MR teacher lakah pawh experianced teacher trained bawk bawk si kha tam tak an tling ta a, sorkar school-ah pawh enrolment nasa takin a pun phah a, hmasawnna nasa tak an thlen zawk a ni.
Hetianga thu hre chiang loa mi tam tak rilru tina tur leh bân tur hiala sorkar nawr duh hi thil ṭha duhna lam aiin îtsîkna lam rim a nam a. Hetiang ti duh tur chuan thu dik zawk hi zawng ngam ve lul rawh se.
- Fifi-i Pa