Written by
- David L Chhangte

AIZAWL TRAFFIC JAM HI (Two Wheeler City)

Mizoram khawpui ber Aizawl ṭhan chakzia hi chu sawi ngai lovin mi pangngai chin chuan kan hre vek awm e. A bik takin lirthei pun chakzia phei chu sawi ngai lovin tlang hriat a ni. Ke hnih nei (two Wheeler) ngat phei chu dan leh hrai hnuaiah an awm ve lo emaw ni tih tur khawpin an zalenin, a pung chak leh zual niin a lang. Tun ang renga kan kal a nih chuan nakin lawkah Mizoram khawpui ber Aizawl hi, Two Wheeler City-ah kan la chhuah mai ang tih pawh hlauhawm khawp a ni.

Lirthei lian, chumi khami chin chu chumi hun chhungin luh phal loh tihte, taxi mai bakah private vehicle thlengin tlan loh nite siam a lo ni tawh ṭhin. Wheeler taxi-te hial siamin, kan hnung lawk liam taah khan permit pawh eng emaw zat pek chhuah a ni leh nghe nghe. Amaherawhchu, hetia intlan chhawk phal loh ni siam a ni tawh chung hian, eng chenin nge hei hian khawpui chhung lirthei tâwt a chhawk zangkhai tih chu tlang hriat a ni – rei a chhawk tak tak thei lo. Ni tin mipui mamawh phurtu lirthei leh service-te an chêp tual tual laiin, two Wheeler a pung thur thur a, khawpui chhung main road mai ni lo; hmun hrang hrangah two wheeler parking siam belh a ni zel mai bawk si. Hmun ṭhenkhatah phei chuan main road-a kal lirtheite tana chêp khawpin two wheeler-te hi thuah hnih thuah thum laiin parking area pek a ni.

Parking Housing Support Scheme (PAHOSS) hi thil ṭha tak a ni. Amaherawhchu, eng chen nge khawpui traffic tâwt leh jam min chhawk zangkhai ang tih ngaihtuah tham a tling. Mamawh chi hrang hrang nei ni tin khawpui chhungah kan insûlpêl a ni a, office leh sumdawnna kan dawr tur hmun aṭanga hla fu fuah motor kan dah a nih chuan, veivah zung zungna tur city bus/taxi mamawhna a tipung zel tho dawn a, heng atan hian lirthei ken chhuah loh theih loh chin a awm a ngai dawn tho a ni.

Chuvangin, lirthei kum 10 aia upa emaw chin chu city area-ah tlan khapna dante hi ruahman ni se, chu chuan khawpui traffic jam chhawkna atana a ṭha ber a nih loh vek pawhin, a chhawk rei thei berte zinga mi a ni mahna. Two wheeler (a thawh hlawk lo ber ti teh ang) parking area tam lutuk bik hi ṭhiah ṭhen ni thei se. Two wheeler taxi permit phei chu a lo berah kum 5 tal pek chhuah tawh rih loh ni bawk se. A bak piah lam chu hun inher azirin a inhril chho thei tawh ang.

Driving license issue dan hi tun aia uluk lehzual leh khirh zawka kalpui ni thei se. A tlangpui thuin lirthei khalh tê apiangin driving manner an hre lo emaw tih mai tur a ni. Mi karah chêp tak takah inhnawh luih hram hram tumin, a hmanhmawh ber ni awm maiin lirthei lian zawkte inpêl tur insiam rem lai leh, in-turn lai pawh second 5/10 han nghah deta fel mai thei turah pawh, a tikhawmuang tur zawnga inhnawh lui ṭang ṭang ching hi a tê apiangin an uar. Turning point emaw, traffic point hêl ve ta mai lova duh duhna hmuna kawnglaia kual ta ringawt chi lah lirthei tê apiang (a bikin two wheeler bawk)-in an ching nasa. Hmaa miten signal an pek hun pawh ngaichang lêk lova rem leh rem lova pelh ṭalh an tumna lahin chetsualna a thlen tam narawh e.

Khalh thei ringawt hnenah driving license issue lovin, lirthei khalhtute tana hriat tur pawimawh eng emaw zat awmte zawhna siama uluk taka exam paltlanga license hi issue ni ṭhin se la. Ram changkang ṭhenkhatah phei chuan kum 1 bak nun (valid) tir lohnate pawh a awm a ni awm e. A khalh thei nazawngin license kan neih a, lirthei neih kan tum zel emaw tih mai tura mawiin, hei hian lirthei a tipung chak em em niin a lang.

Four wheeler leh lirthei lian lamah chuan a tlangpui thuin rules an zawm ṭhain, driving manner pawh an hre tlangpui nge ngein a lang. Petrol pump-ahte thleng hian a tui kang nghaka hmanhmawh ru tak chung pawha dawhthei taka ke li nei an intlar laiin, two wheeler ho chuan hmaa mite dawh khalh loh leh hmanhmawh ber ni awma mawiin a karah an inzep ṭang ṭang ṭhin. Hengte hi tlawmngaihna, dawhtheihna, mi dang zahderna nungchang mawi zia chu a ni lo chiang a ni.

- David L Chhangte