Written by
- Dr. Lalzuia Colney Ph.No. 9862334371

ZOTAWNG BIBLE LEH KRISTIAN HLABU THLIRNA



A hmasain Zotawng Bible hi thlir hmasa ila. Hun danglam zelah hian Biblea kan Mizo tawng pawh siam rem ngai a awm ve zel thin a. Chumi ngaihtuah chuan BSI 1961-ah khan Mizo Bible enthat tulna hriat avangin “Scrutinizer, BSI New Testament of the Holy Bible in Mizoram” tihah chuan a endiktu Scrutinizer zingah min telh ve a. Mi hrang hrang kan ni a, kan chan tur min sem theuh va, kei pawh Isaia Bung 1-15 kha ka chan a ni a. Hruaitute chuan Scrutinizer-te chu min kokhawm a, mahni chanvoah sawi ngai a awm chuan kan sawi chhuak a. Mi dang chanvo chu kan ngaihtuahpui lem lo. Kan hruaitute ngaihdanah chuan Bible lehlin hi kum 50 vel danah chuan enthat tul zel tihna a awm ve bawk a. Hei hi a tulna chu hun a danglam ang khan nunphung leh tawng pawh danglam a awm thin vang a ni

Bible lehlin hmasa lamte hi han thlir thuak thuak ila. Missionary hun 1894-1919 laia Bible lehlinah chuan, entirna tlem han tarlang ila, Luka 3:21-ah chuan, “Mi zong zong Baptizam an chan zawhin, JIsua pawhin baptizam a chang a, a chhamphual a, van a lo inhawng a…” tih a awm a. Kum 1894-a Luka 1:9-ah chuan, “ Naoshen a zang an tan,” tih chu, 1912-ah chuan, “Naosen zang tan,” an la ti zel a, 1924-ah chuan, “ Nausen serh tan,” an ti ta a ni. Kum 1896-a tawngtai sawi nan Dovankai an tih chu 1924 atang chuan Chibaibuk tiin an dah leh ta a ni. Heng lo pawh hi sawi tur tam tak a awm a, tunah chuan kan Bible hman lai 2013-a lehlin hi kan sawi leh ang a. Hengah pawh hian tawngkam inluhkhalh te, chhutsual (Printing mistake) te a awm nual bawk. Chung zinga thenkhat chu, Genesis 48:20-ah chuan , “Nangmahni hming lamin,” tih turah, ‘Mangmahni’ tih a ni a. Leveticus 1:2-ah leh chang 7-ah chuan , ‘Chhangphut’ tih turah ‘Chhangput’ tih a ni bawk a. Lev. 26:17-ah chuan, “Ka hmai ka thuar” tih leh Bung 26:39-ah chuan, “….an hmuih telh telh ang” tih a awm bawjka. Hei hi chu a dik lo tih theih a ni lo va, tawngun lam niin a lang. Number 31:30-ah chuan, “…. sawmnga ata pakhat til hrang zel la,” tih pawh tawngun lam chi bawk a ni awm e. Deuteronomy 24:12-ah chuan, “….mi rethei a nih chuan a hreng chu in mutpui tur a ni lo,” tih a awm a. Khuahkhirhna hmuna tang sawina a ni thei ang. Deut. 32:15- ah chuan, “ …… I lo maih ta” tih a awm a. Chang 14-ah khan, “ ….. buh kal thaute nen” tih a awm a. Heta kal tih hi Saptawnga Kidney hi a nih hmel.

Tunah chuan Mizo tawng kauchheh lam han sawi thung ila. Mizo tawngah chuan hmeichhia leh mipa kan sawi dawn chuan hmeichhia kan lam hmasa zel thin. Hetiang hian , nu l;eh pa, pi leh pu, nula tlangval, a hmei apa kan ti thin; thil pakhat, Mipat Hmeichhiatna tihah erawh hi chuan mipa kan lam hmasa zawk thin. Hetiang hmeichhia leh mipa kan lam kawp thin lai hian Roreltu 9:49-ah leh 50-naah chuan, chang 50-naah hian , “….mipa leh hmeichhia reng reng leh khawpui chhunga mi zawng zawng chu………” tih a awm bawk.

Tawngkam dang han sawi leh ila. 2 Samuela 15:2-ah chuan, “Zing takah” tih turah “Zinga takah” tih a awm a, I Chronicles 15:24-ah leh Hosea 5:8-ah chuan , “ Tawtawrawt a tum a,” tih a awm a. Tawtawrawt chu ‘tum’ kan ti ngai lo va, ‘ham’ kan ti zawk thin. Joba 26:13-ah chuan, “Rulpui tlan chak chu,” tih a awm a. Rul chu tlan kan ti ngai lo va, ‘tleng’ kan ti zawk thin. Sam 25:7-ah chuan, “Davidan ‘ka tleirawl lai’ tih a awm a. Mizo tawngah chuan hmeichhia chu ‘tleirawl’ tih a ni thina, mipa chu ‘rawlthar’ tih a ni thin. Sam 88:8-ah chuan, ‘karkhipin’ tih a awm a. Hei pawh hi ‘ kharkhipin’ tih tur a ni ang. Ezekiela 22:6-ah chuan ‘mangmahah’ tih a awm a, hei pawh hi ‘nangmahah’ tih tur a ni ang.

Thuthlung thar lam lo hawi leh ila. Marka1:38-ah chuan, “Khaw dangahte huan” tih a awm a, hei pawh hi ‘huan ’ ni lovin, ‘chuan’ tih tur a ni. Luka22:35-a ‘chham lo’ tih hi ‘tlachham lo’ tih tur a ni. Johana pawh hian, “Mipa leh hmeichhia pawh……” tih hi, kan sawi tawh ang khan, “Hmeichhia leh mipa” tih tur a ni. Phillipi 3:20 thu hi “….van atanga min chhandantu……” tih ai chuan, “ …… min chhandamtu van atanga lo kal chu ….” tih ni zawk se, a awmzia a chiang zawk ang.

Tunah chuan Hlabu lam lo en leh ila. Mizo tawngah chuan tawngkam lam rik dan chi thum- risang,rilai, rihniam kan nei a, chumi rema hla thluk pawh lam hi a nuam a, a chiang bawk a ni. Entir nan tlem han tarlang leh ila.

1) Hlabu No. 592 chang khatnaah chuan, “Lo cheng ve la kan run chhungah” tih a awm a. Heta ‘run’ tih pawh hi a thu lam rik sang a ni a, ri hniama lam a ngai tlat hi a fuh chiah lo.

2) No. 529 chang 3-ah chuan, “Khawngaih rawngbawla min thlangtu” tih pawh hi thlang chu risang a ni a, rihniama lam a ngai hi a fuh lo.

3) No. 516, chang 2-na tlar tawp a, “Sualin min hliam, kan chau leh thin,” tiha, chau hi rihniam a ni a, risanga lam a ngai leh tlat hi a fuh lo bawk.

4) No. 371 ,“Rei tak sualah ka lo tang” tiha ‘tang’ hi risang a ni a, a hla thlukah chuan rihniam a ni si a , hetiang hi sak a nuam lo thei a ni.

Hla dang tawngkam pawh hi han thlir zel ila. Hla no. 301-ah chuan , “Ni thenkhat tuimamin khua a thiang fo,” tihah hian ‘tui mam’ tih hi Mizo tawngah kan hmang ngai lo va, “Ni thenkhat khaw thain khua a thiang fo,” tihte ni zawk ta sela a inhmeh zawk awm e.

No. 260, “An thawm mitdelte hriat khawpin,” tih pawh hi mitdel chu bengngawng angin a sawi ta a, “An thawm bengngawngte hriat khawpin,” tih ni ta zawk sela, a inhmeh zawk ngei ang.

No. 196 leh No. 173-ah khan, “Misual thi tur an khenbeh khan,” tih a awm a, “Mi sual an khenbeh thi tur khan,” tih ni ta zawk se a inhmeh zawk awm e.

No.89 chang 2na tlar tawpa, “Khawi nge chhun arsi chu an ti,” tih kha chu ka sawisel tawh a, chhut hnuhnungah chuan ‘Khaw nge’ an rawn ti leh ta a, a tha e.

No. 156 chang 2-na, tlar riatnaa, “Van thlen theih loh ka inring,” tih pawh kha, “Van thlen theih ka inring lo,” tih ni zawk se a inrem zawk awm e.

No. 35-naa, “Hmangaih vanga thinga thi a ni e,” tih ai chuan, hla dangah pawh Isua thihna chu Kraws kan ti tho va, “Hmangaih vanga Kraws-a thi a ni e,” tih ni zawk atan a tha.

A tawp nan Hla No. 8-na,chang 4naa, “Leilung Pian laia talh tawh Beram No,” tih kha, Bible-ah pawh leilung pian lai tih theih tur chu a awm a. Keini kum 87 ni tawh naupan laia kan sak danah chuan, “Leilung pian hmaa talh tawh…..” kan ti thin. Bible-ah pawh en ve ta ila, Hebrai 1:2-ah khan Isua chanchin sawinaah, “Chumi pawh chuan khawvel pawh hi a siam a ni,” tih a awm a. I Pet. 1:20-ah chuan, “Ani chu leilung pian hmain ruatlawkin a awm ngei mai” tih a awm bawk a ni. Hla No. 323 chang tawpnaah khan, “Lo lut rawh beram kawngkhar takah chuan,” tih a awm a. Kawngkharah chuan a luh theih loh va, luh theihna chu Kawngka a ni. Chuvangin, “Lo lut rawh beram kawngka takah chuan,” tih hi a dik zawk ngei ang. Kawngkharah chuan a luh theih loh va,Kawngkaah a ni luh theihna chu.

Heta Bible thu ka sawi leh Hla thu ka sawi hi kan Bible leh Hlabu hi a dik lo tihna lam a ni lo va, tawngkam dik lo leh fel lote hi chhiartuten an hriat thiam nan tih thuah ka han sawi a ni e.

- Dr. Lalzuia Colney

Ph. No. 9862334371