A TRIBUTE TO LALREMMUANA
- C. Laizawna
Pu Lalremmuana, Zoeng Magazine-a kan thawhpui ṭhin, Rimawi Khuavel-a Zofate awitu, hriatna pea rimawi changtlun nana thawktu chu kan lo chan ta a. A chanchin sawi dawn ila, ngaihnawm tak sawi tur a tam thei ang. 1983 aṭangin music chanchin hi Zoeng-ah kar tin a ziak thei a, ngaihnawm leh bengvar thlak tak a ni ṭhin. Kum sawm chuang hetianga regular tak ziak thei hi an tlem viau ang. A hna vangin Mizoram hmun hrang hrangah sawn a ni a, chungte avang chuan khaihlak zauh chu a nei ve bawk a.
Mi ngainat a hlawh a, Mizo zingah chuan Fan Club nei hmasa ber a ni awm e. Lehkhathawn a dawng hnem hle a, ti ti thiam, thil uluk mi a ni. Sap zaithiam leh music thiamte chauh ni lovin, Mizo zaithiam leh hla phuah thiam, music thiamte pawh an chanchin a ziak ṭhin a. Amah hi pa lian, hmelṭha tak, ngaihawm tak a ni. 29. 11. 2015 Sunday zanah kan chan ta a. Zoeng Staff te aiawhin khatih laia Jt. Editor Pu K. Sapdanga, News Editor Pu K. Zonunsanga Khiangte leh kei, Managing Editor chuan a ruang thla lakpui chauh kan ti thei ta a ni, Kan Editor Pu Runbika, tuna Burma-a awm ta, Suu Kyi chanchin a sawipui ṭhin kha a rawn tel thei ta lo a ni. A ho hian Zoeng hian Best Magazine award ṭum 8 a dawng thei a ni.
Pu Remmuana khan music band chanchin, zaithiam leh musician tam tak chanchin a ziak a, Mizo zaimite chanchin a ziak ṭeuh bawk. Tunah hian amah sun nan May 26, 1984-a a ṭhianpa thi a sunna article hi a ngai ngaiin ka rawn tichhuak ve leh ang e.
A TRIBUTE TO
MY FRIEND GEORGE
‘Tis funny the way most people love the dead. Once you are dead you are made for life. You have to die before they think you are worth anything’ - Jimi
- Jimi Hendrix.
Rin loh tak leh beisei loh lutuk tak maia he leia ka ṭhianpa ber George Zosangliana’n tun Pathianni kal ta ni 20. 5. ‘84 a min lo boralsan tak thut avangin he article hi ama pual liau liauva ka ziak a nih bakah ka thlahna ni nghal rawh se. Tun ṭumah atan chuan ‘Dear John’ kha ka chhunzawm rih lovang a, a remchang hmasa berah zawm leh kan tum dawn nia. (John Lennon-a chanchin kha a ziak a, vawi 8 vel a ziak ta awm e. Chumi a khaihlak a sawina chu a ni. -Clz).
Kei, eng music instrument mah khawih thiam lo heti taka ka lo tuina chhan pawh hi amah George-a vang liau liau hi a ni ka ti lo thei lo. Amah hi pa uangthuang lo tak, inngaitlawm tak leh zakzum ang-reng tak mai a ni a. Zofate zingah chuan ani tluka guitar tum thiam hi an tam bik vak lo vang. Amaherawhchu, mite hriata a thiamna hi a tlangzarh duh tehchiam loh avangin chuti ema a tiamna chu hriat a ni lo.
Kum 1975 vel kha a ni ta awm e. Darjeeling St. Joseph’s College-a a kal laiin Led Zeppelin hla ‘Stairway to Heaven’ tih hi a rawn thiam hawng a. Hetih lai hian Aizawlah he hla hi hria an la awm mang lo. A hria an awm pawhin sawi tur an awm zeuh zeuh chauh a ni ang. Tichuan, chu hla chu a sa a sa ṭhin a. Keini paw’n mawi kan tih em avangin kan saktir chhen ṭhin a.
College chawlhte a lo zo va, phai lama a zuk chhuk thlak leh hnu chuan lehkha min rawn thawnnaah, ‘Stairway to Heaven hla kha he lama ka ṭhianten an rem dan a lo dik chiah lo va, a record ka zuk ngaithla chiang a, muang deuh zawka rem tur a lo ni e’ a rawn ti nghe nghe a.
Rimawia a tui bakah thu leh hlaah hian a tui em em mai a, mi inzir mi, sapṭawng pawh thiam tawk tak a ni. Darjeeling-a kum khat college a zuk kal chhung hian English leh Commercial Geography-ah pakhatna ve ve niin Certificate mawi tak a rawn hawn nghe nghe a ni. Khawvel magazine lar leh ṭha, Time, Newsweek leh Reader’s Digest te hi a hmaih ngai lo.
A hriatrengna a ṭha bawk a, heti khawpa lehkha chhiar nasa chung hian, rei tak hnuah pawh a thil chhiar kha ngaihnawm takin a sawi leh thei deuh zel ṭhin a ni. R. Dean Taylor hla ‘Indiana wants Me’ tih min ziahsak a, a chanchin min hrilh nghal bawk a, hetiang hian:
America ram Indiana state-a pa pakhat chuan sorkar pawi a khawih avangin police-in an um chiam mai a. Chu a pawi khawih chu a len tham em avangin a nung chunga an man pawhin khaihlum emaw, electric chair emaw chu a hmabak tho tho tih a inhriat avangin a nung chunga inmantir chu a tum ṭhak lo. Indiana state aṭanga tlan chhuakin an ṭhenawm state-ah a tlan lut a. Chutah pawh chuan thlamuangin a awm chuang lo. Police ho chuan an um zel a, a tawpah chuan an va nangching ta nge nge a. Mahse a nung chung chuan inmantir a tum bau lo, a
ṭang ral raih dawn a ni. Tichuan, a nupui hnena pek tur lehkha a ziak ta malh malh a, a thih hnuah pawh police te hmuh theih ngei turin a kalsan dawn a ni.
Chu a lehkhaah chuan tihian a ziak a:
‘Darlin’,
Indiana state-a lo kir leh hi ka va chak tak em! Mahse tunah chuan thil theih a ni tawh si lo. Ka awmdan leh ka chanchin zawng zawng hrilh che hi ka chak hle mai. Amaherawhchu, mipa ti tawh na laileng, thih a ṭul chuan ka thi mai tur a nia lawm tiraw? Nang pawhin thiam taka i tuara rilru dam taka ka chanchin hi i lo dawnsawn ka beisei.
Mahse, ka rilru tina deuhtu pakhat a awm. Hetiang mihring ni tur reng renga khawvela ka lo piang chhuak ve ta kha! Naktuk ni chhuak eng mawi tak mai ka hmu tawh dawn lo tih ka hriat chian tluk bawkin i hmel hlim tak ṭhin kha ka hmu leh ngai tawh dawn lo tih ka inhre chiang em em a, i kut dam nem thlepte kha hmer vawng vawng tur pawh ka awm dawn tawh hek lo. Tunah tak hi chuan nangmah leh kan fa sen baka hmuh leh chak khawvelah ka nei lo.
Mahse e darlin’, ka nun khawloh avanga ka lo tihzah tawh ṭhin na-ah che leh vawi duai lo i mittui ka lo tihtlak tawhnate avang erawh kha chuan i ngaihdamna ka rawn dil nghal che a, min ngaihdam ngei pawh ka beisei tlat a ni. Sawi tur a tam ngei mai. A tawp berah chuan hei hi ka ngen duh che a ni, kan pahniha hlim taka kan hun liam tawh hnu hriatrengna’n tal chuan kan inhmangaihna kha vawng ṭha tlat zel ang che aw. Hei, tunah chuan police in min hual bet tlat tawh a, ka lehkha hian i hnen a thlen ngei ka beisei e, dam takin hlen tawh mai le,” tiin.
He lehkhathawn hi hlaah siamin R. Dean Taylor chuan a sa a, a thu a ṭhat bakah a thluk a mawi bawk a, kum 1971, April thla khan top 30 chart-a lut ṭanin chawlhkar 11 lai chart-ah a awm a, a tawn san lai berin British singles No. 2 a kai phak a ni.
George-a hian a hla thu min ziah chhuah sak vek a, mahse a chang khatna ka tihbo tak hlauh avangin ka rawn ziak lang ve ta lo mai a ni. Rimawi khuavel-ah na na na hi chuan amah tluka min hnehtu (influence) hi ka la hmu ngai lo va, Zoeng-a ka thil ziah ṭhin tam tak pawh hi amah ka rawn avanga ka hriatte leh min finchhuah avanga ka puitlin theih tak chauhte a ni nawk hlawm a. Ka lehkhabua John Lennon-a thlalak hnuaiah hian, “’Oh, My Dear John,’ ka ti ṭhin a. Chu chu a hmuhin, ‘Dear John’ hi a tawk viau lo maw?” a ti a. Chuta
ṭang chiah chuan alawm tuna kan series kal lai mek ‘Dear John’ hi kan thupuiah ka thlan tak na chhan.
Guitarist hmingthang Jimi Hendrix chuan, “Kan thih hian nunnaah kan lut a ni e,” a lo ti mathlawn lovin tunah chuan kan ṭhianpa George Zosangliana chu ngai em emin ṭhen mah ila, nunnaa a luhna a nih zawk avangin a ṭhenrual, a chhungte leh amah ngaitu zawng zawngte chuan thiam taka tawrh i tum ṭheuh ang u. Engtikah mah nghilh ni a awm thei lo vang.
- Lalremmuana