Written by
- Kapliana Pachuau
Journalist
LENG KHUA BIHCHIANG ANG AW...
Tunhnaia a thalam hawi zawnga Mizoram a khaw sawi hlawh leh mite ngaihven ber pakhat chu Leng khua hi a ni awm e. Mizoram Sorkar Information & Public Relations Department bultumin 24th February 2020 khan Serchhip District MJA Member ten Leng khua hi kan han tlawh a, an VCP Pu B.Vanlalfinga leh a thawhpui te bakah Leng khaw Branch YMA, MUP leh MHIP President te, an khaw Prominent Citizen ho nen phur takin min lo hmuak a, YMA Run ah inkawmkhawmna hlimawm leh hlawkthlak tak kan nei a, “Journalist rual, kan khaw hmasawnna zirchian tuma min rawn tlawh hmasa ber in ni” tiin an lo lawm thiam hle.
LENG KHUA LEH A CHHEHVEL
Tunhma aṭanga Leng khaw hmingthanna chhan ber pakhat chu an Lal Saihnuna vang a ni. Leng Lal Saihnuna kha a pa Lalzika boral hnu ah Lal a rawn ni chhova, amah hi hla phuahthiam, rorel thiam, faina leh ramngaw humhalh kawngah te nasa taka hma latu, sorkar thawhpui thiam tak mai a ni a; kawng hrang hranga a thluak ṭhat leh rorel thiam avangin Aizawl Bawrhsap pawhin Elhbun Laiphir a lo pe hial tawh a ni.
Leng khua hi Serchhip aṭangin hmanhmawh lo taka kalin darkar thum leh a chanve vel kal a ni a, East Lungdar khaw bul lawka awm niin chhungkua 184 an cheng mek a, mihring hi 900, mipa 415 leh hmeichhia 485 an cheng mek. Kum 1898 ah Leng Lal Pazika’n he khua hi a din a ni a, kum 123 chhung zet chu mei mit lovin he khua hi a lo ding tawh tihna a ni. A mi cheng tam ber hi kuthnathawka eizawng niin sorkar hnathawk hi chhungkaw 23 an awm mek a. Leilet leh tlangram loneih, Sial vulh, Vawk vulh, Khuai khawi, Serthlum huan, Green House a Tomatto chin hmang te in ei an zawng ber. Kum 2019 khan Mizorama a hmasa ber atan Sial Inkhawmpui (Mithun Mela) chu AH & vety Department ruahmanna in Leng khua ah hian nghah a lo ni tawh bawk.
LENG KHUA LEH HRISELNA
(MAHNI KHAW BILA HEALTH CARE SCHEME KALPUI HMASA BER AN NI)
Hriselna kawnga Leng khaw hmalakdan hi a fakawm takzet. Faina leh hriselna kawnga inlungrual taka hma an lakna zarah kum 7 kalta aṭanga vawiin thleng hian Leng khua ah hian kum 7 chhungin Malaria vanga thi emaw, Malaria vei hrim hrim pawh an nei tawh lova, Kum 13 chhung zet chu naupang kum 5 hnuailam thi an nei tawh lova, Infant Death leh Maternal Death ah pawh an hmingṭha hle. He khua ah hian tlang hrileng kan tih ang chi - Khawsik, Khawthalo, Luak etc ang chi pawh kum engemawzat chu an pumpelh tawh a, heng te hi Faina kawnga hma an lakna raha an ngaih thu an khawtlang hruaitute chuan an sawi.
Leng khaw Village Council te hmalakna chhuanawm em em mai chu an khaw bil huapa Health Care Scheme an duangchhuak a, an kalpui thei khi a ni.
Health Care Scheme atan hian kumkhat atan Sorkar hnathawk chhungkaw tinin Rs.2000 an thawh ziah a, sorkar hnathawk lo chhungkua in Rs.1000 an thawh ziah bawk a, chuta an pawisa thawh tlingkhawm chu Leng khua a dam lo, hmundanga refer ngai te ah an hmang ṭhin a, mipakhat in Rs.20,000/- thleng an bill thei. Damlo khan Doctor in damdawi a chawhna lehkha kha VC hnenah Submit in chumi hnu ah an VC Treasurer hnen aṭangin awlsam takin pawisa hi an draw mai ṭhin a ni. Health Care Scheme atana kumtina sum an thawhkhawm hi dam lo an tlem kum, hman vak ngai lova a awm tum chuan chhungtinin kumtina an pawisa thawhkhawm hi a zatve theuhvin an ti tlem leh mai ṭhin a ni.
Mizoram Sorkar hnuaia Health Care Scheme an kalpui ang hi Bill lachhuak tur chuan buaipui tur a tam em avangin Leng khua ah chuan in register vak pawh an awm lova, an khaw VC te duan Health Care Scheme ah erawh an inziaklut vek thung a ni. Leng khaw Health Care Scheme kalpuidan hi a entawntlak em em mai a, Mizorama Village Council ṭhenkhat te phei chuan an ngaihven hle a, nakin lawkah chuan Mizorama Village Council tam tak hian an la intihhmuh huai huai a rinawm hial a ni.
AN KHAW TAN AMBULANCE AN NEI THEI
Leng khaw VC te hmalakna ṭha tak dang pakhat chu Ambulance an nei thei khi a ni. 12 Finance Commission aṭanga an sum hmuh te, Automibile Dealers ho CSR an hmuh aṭang te in Ambulance thar ṭha tak mai tunhnai khan an lei a, man tlawm te te hmangin dam lo, hmundanga phurh ngai te an phur ṭhin a, khawtlangin an thlamuanpui em em a ni. An khaw ṭhenawmah Ambulance nei dang an awm loh avangin an khaw ṭhenawm te pawhin an chhawr ṭangkai ve theihna tura ruahmanna siam an tum mek thu te an sawi a, an fakawm hle.
RORELNA LANGTLANG AN KALPUI
An khaw Village Council te khian Rorelna langtlang(Transparent) takin an kalpui a, an sum hmandan zawng zawng te vantlang inkhawm kovin an puangzar ṭhin a, an khaw Kawn lunlai takah khian VC te laka rawtna leh sawiselna thlen duh te tan Letter Box an dah a, kum 3 chhung chu khi bawm khi a ruak tawh a ni!
Thlatin khawpum huapin vantlang hnatlang an ko ziah thei a, kum tin, NREGS Gram sabha ni lo, khawtlang thila vantlang inkhawm vawihnih emaw, vawithum emaw an ko ziah thei bawk a, VC hnuaia inhlawhna a awm reng rengin Party induhsakna awm lovin Tlangau an puantir ṭhin a, inhlawh duh te in report tir ṭhin an nih bakah a in report hmasakdan indawtin an inhlawhtir ṭhin a ni.
VCP Special Package an siam a, an khua a Contract hnathawk an awm reng rengin khawtlang hmasawnna hnathawhnan a percent tlemte te an lo la ṭhin a, chumi hmang chuan khawtlang hmasawnna hna chihrang hrang an thawk a, an khaw len loh ngaihtuahin Streetlight ringawt pawh sorkar senso tel miah lovin 80 zet an khai thei a, zanah pawh an khua chu chhunlai ang maiin a eng ut thei a ni!
Leng khua hian kum 2018 ah khan Serchhip District chhunga ram kang venna kawnga hma la ṭha bera thlan an lo ni tawh a. Kum 2017 khan Mission Antiodaya hnuaiah Mizorama thingtlang khaw fai ber leh inrelbawlna ṭha bera thlan niin kum 2020 khan India ram pumpuia tuihna tipung tura hma la ṭha ber North East Zone ah Pakhatna an lo ni tawh bawk.
VC te kaihhruaina hnuaiah Leng Development Committee dinin he Comtt. ah hian All NGO leh All Pol. Party aiawh te, an khaw Prominent Citizen te leh Leng khua a Kohhran awmchhun pahnih, Presbyterian leh UPC Kohhran Chairman ve ve te an ruat a, he Comtt. hian Leng khaw hmasawnna hnathawhdan tur leh sum hailuhdan tur an ngaihtuah ṭhin a ni.
Zirna lamah pawh ṭan an la nasa hle a, Pawl 1 aṭanga Pawl 4 inkar zirlai te chu Final Result a pakhatna Rs.400 kumtin pek an niin Pawl 5 aṭanga Pawl 9 thleng zirlai te chu Rs.500 pek ṭhin an ni a, Pawl 10(Matric) zirlai, Distinction a pass te chu Rs.5000 pe in First Division a pass te chu Rs.3000 an pe ṭhin bawk. Tin, an khawchhunga zirlai te hi Zoram hmun hrang hrangah Student Tour an neihpui thin bawk a ni.
LENG KHUA AṬANGIN
GOOD GOVERNANCE...
Leng khuaah hian entawntlak thil tam tak a la awm a, kan ziak kim seng kher lovang. Thil langchiang tak pakhat erawh chu an khawtlang roreltu - Village Council ten Langtlang Sorkar - Transparent Government an kalpui ngam avanga hmasawnna hrang hrang khi lo thleng a ni a tih loh theih loh. Langtlang sorkar hnuaiah chuan mipuiin roreltute ah rinna an nghat ngam a, chu chuan hmasawnna hrang hrang hi automatic in a rawn inhrilchhuak chum chum mai tih Leng khua aṭang khian a lang chiang hle a, Good Governance kan sawi fo ṭhin te pawh hi Transparent Government aṭanga neih tur zawk a lo ni tih kan ram hruaitu ni mek te, ram hruaitu nih la tum mek te pawhin hre reng mawlh teh se!